Wraz z wprowadzeniem Polskiego Ładu podatnikom zwiększyło się obciążenie podatkowe związane ze zmianą dotyczącą sposobu wyliczania składki zdrowotnej i braku możliwości jej odliczania od podatku. Od 2022 roku wysokość składki zdrowotnej uzależniona jest od dochodu osiąganego przez podatnika. W niektórych przypadkach istnieje możliwość obniżenia składki zdrowotnej, na przykład przy zastosowaniu ulgi IP BOX.
Składkę zdrowotną mogą odliczyć jedynie przedsiębiorcy, którzy jako formę opodatkowania wybrali podatek liniowy. Podatnik może odliczyć od dochodu lub zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpowiednią kwotę zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. W każdym roku podatkowym kwota limitu jest inna. W 2024 roku wynosi 11 600 zł zapłaconych składek zdrowotnych. W przypadku zaliczenia do kosztów:
obniża się podstawa do naliczenia składki zdrowotnej w następnych okresach
jeżeli wystąpi strata, to zostaje ona podwyższona.
Czym jest ulga IP BOX i kto może z niej skorzystać?
Ulga IP BOX (ulga badawczo-rozwojowa) została wprowadzona do podatku PIT i CIT w 2019 roku. Jest podatkiem od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Została stworzona z myślą o podatnikach prowadzących działalność badawczo-rozwojową (B+R). Polega na preferencyjnym opodatkowaniu dochodów z praw własności intelektualnej podlegających ochronie prawnej, jak przykładowo: patenty, prawa autorskie do różnych programów, które zostały wytworzone, rozwinięte lub ulepszone w działalności badawczo-rozwojowej prowadzonej przez podatnika. Podstawę opodatkowania stanowi suma kwalifikowanych dochodów uzyskana z kwalifikowanych praw własności intelektualnej jakie zostały osiągnięte w danym roku podatkowym. Ulga IP BOX ma za zadanie zachęcić przedsiębiorców do rozwoju działalności innowacyjnej. Wytwarzanie własnych praw własności intelektualnej generuje zyski, które zgodnie z art. 30c podlegają pod opodatkowanie obniżoną stawką podatku w wysokości 5%. Ulgę odlicza się od podstawy obliczenia podatku. Mogą z niej skorzystać przedsiębiorcy, którzy wybrali formę opodatkowania według:
skali podatkowej – PIT-36 – składka zdrowotna w wysokości 9% od dochodu
podatku liniowego – PIT-36L – składka zdrowotna w wysokości 4,9% od dochodu
podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) – CIT-8.
Kwalifikowane prawa własności intelektualnej
Do kwalifikowanych praw własności intelektualnej zalicza się:
patent
prawo ochronne na wzór użytkowy
prawo z rejestracji wzoru przemysłowego
prawo z rejestracji topografii układu scalonego
dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin
prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu
wyłączne prawo, o którym mowa w Ustawie o ochronie prawnej odmian roślin z dnia 26 czerwca 2003 roku
autorskie prawo do programu komputerowego,
które podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, dla których stroną jest Polska oraz innych umów międzynarodowych, dla których stroną jest Unia Europejska, dla których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
Obowiązki podatników – zastosowanie ulgi badawczo-rozwojowej
Obowiązkiem podatnika stosującego opodatkowanie wg art. 30ca ustawy jest:
konieczność wyszczególnienia każdego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych
prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób, który pozwoli ustalić przychody, koszty uzyskania przychodów oraz dochód (stratę) jakie przypadają na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej
wydzielenie kosztów, o których mówi art. 30ca ust. 4, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu
prowadzenie zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób, który pozwoli ustalić łączny dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – dotyczy przypadków, kiedy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie można spełnić warunków, o których mowa jest powyżej
dokonywanie zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób, który zapewnia ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do danego produktu lub usługi bądź do tych produktów lub do tych usług – dotyczy przypadków, kiedy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę praw w produkcie bądź usłudze lub w produktach bądź usługach w przypadku, kiedy w prowadzonych księgach rachunkowych nie można spełnić warunków, o których mowa jest powyżej.
Składka zdrowotna w świetle ulgi IP BOX
Często przedsiębiorcy korzystający z ulgi IP BOX zastanawiają się w jakiej wysokości powinni opłacać składkę zdrowotną. Jak stanowi art. 79 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki, z zastrzeżeniem art. 79a składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, art. 80 wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne rolników prowadzących działalność w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej, art. 82 zbieg tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego i art. 242 przepis przejściowy. 2. Składka jest miesięczna i niepodzielna, z zastrzeżeniem art. 79a składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą oraz art. 81 ustalanie wysokości składki innych kategorii uprawnionych ust. 2 i 2e.
Zasada omówiona w powyższym przepisie dotyczy podmiotów rozliczających się wg skali podatkowej: 12% i 32%. Wysokość składki zdrowotnej dla podatników prowadzących działalność gospodarczą, którzy zostali wymienieni w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a także w art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, którzy opłacają podatek dochodowy zgodnie z zasadami określonymi w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki, ale nie może to być mniej niż kwota odpowiadająca 9% wynikająca z:
minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, na który wskazuje art. 81 ust. 2 ustawy - składka wyliczana od miesięcznej podstawy wymiaru składki
iloczynu liczby miesięcy w danym roku składkowym, o którym mówi art. 81 ust. 2 oraz minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu danego roku składkowego - składka wyliczana od rocznej podstawy wymiaru składki.
Jak wskazuje art. 79a ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej wyżej wymienione zasady związane z obniżoną do 4,9% stawką składki zdrowotnej zamiast 9% mają zastosowanie również w stosunku do osób opłacających podatek z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, czyli IP BOX, którzy wybrali podatek liniowy jako formę opodatkowania.
Zgodnie z powyższym w przypadku stosowania ulgi IP BOX stawka w wysokości 4,9% składki zdrowotnej od dochodu dotyczy tylko podatników rozliczających się na podstawie podatku liniowego (19%). Jest to zgodne z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (art. 79a ustawy). Pozostali przedsiębiorcy rozliczający się wg skali podatkowej i korzystający z ulgi IP BOX zapłacą 9% składki zdrowotnej od dochodów z IP BOX oraz pozostałych dochodów z działalności gospodarczej.
PRZYKŁAD Przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Wybrał formę opodatkowania wg skali podatkowej. Przedsiębiorca korzysta również z ulgi podatkowej IP BOX. Czy w tej sytuacji może rozliczyć składkę zdrowotną w wysokości stawki 4,9%? Jaką wartość składki zdrowotnej powinien odprowadzić od części dochodów kwalifikowanych do ulgi IP BOX?
Odpowiedź: Zgodnie z przepisami stawka podatku w wysokości 4,9% stosowana do obliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne przewidziana jest dla przedsiębiorców rozliczających podatek w formie podatku liniowego ze stawką 19%, którzy jednocześnie rozliczają dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej IP BOX. W przypadku podatników rozliczających się wg skali podatkowej stawka dla wyliczenia składki zdrowotnej wynosi 9%. W opisanym przypadku przedsiębiorca wybrał opodatkowanie wg skali podatkowej i pomimo tego, że jednocześnie rozlicza dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, to składka zdrowotna powinna być naliczana wg stawki 9% podstawy jej wymiaru. W związku z tym podatnik nie może rozliczyć składki zdrowotnej w obniżonej stawce 4,9%.
Podsumowanie
Przedsiębiorca korzystający z ulgi IP BOX może wybrać jedną z dwóch form opodatkowania uzyskanych dochodów: skalę podatkową lub podatek liniowy. Przy wyborze podatku liniowego obowiązuje stawka składki zdrowotnej w wysokości 4,9% naliczana od całości wypracowanych dochodów, także z praw własności intelektualnej. W przypadku skali podatkowej, wartość ta wynosi 9%.
