Działalność artystyczna podobnie jak i każda inna wymaga odprowadzania podatków. Artyści, którzy tworzą sztukę i na tym zarabiają mogą korzystać z preferencyjnych 50% kosztów uzyskania przychodów. Jednak, czy zawsze?
Osoby fizyczne mieszkające na terytorium Polski mają obowiązek odprowadzania podatku od całości swoich dochodów (przychodów). Źródeł przychodu może być kilka.
W przypadku artystów zalicza się do nich:
działalność wykonywana osobiście (między innymi przychody z wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, w tym także z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki)
pozarolnicza działalność gospodarcza
kapitały pieniężne i prawa majątkowe.
Z reguły artyści mają problem z prawidłowym zakwalifikowaniem swojego źródła przychodów (działalność wykonywana osobiście, czy działalność gospodarcza). Obydwie te działalności, choć podobne, to jednak różnią się sposobem obliczania dochodu i możliwością pokrywania strat. Różnią je koszty uzyskania przychodów, które w przypadku działalności wykonywanej osobiście podlegają ryczałtowi, a przy działalności gospodarczej tworzą koszty faktycznie poniesione w celu uzyskania przychodów.
Kiedy artysta podlega pod działalność gospodarczą, a kiedy pod działalność wykonywaną osobiście?
Zagadnienie starał się wyjaśnić Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji podatkowej z dnia 7 lutego 2014 r. (sygn. IBPBII/1/415-998/13/MZ), w której napisał:
gdy wykonywanie określonych czynności dokonywane jest w sposób ciągły i zorganizowany, we własnym imieniu, w celu zarobkowym, tzn. z nastawieniem na zysk, wówczas działalność taka może posiadać znamiona pozarolniczej działalności gospodarczej, a uzyskany z tego tytułu przychód może być opodatkowany w ramach źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. [...] dla uznania określonego pola aktywności gospodarczej za pozarolniczą działalność gospodarczą, koniecznym jest zatem łączne zaistnienie trzech jej cech funkcjonalnych: zarobkowości, zorganizowania i ciągłości. Brak którejkolwiek z nich oznacza, że dana działalność nie może być zakwalifikowana do kategorii działalności gospodarczej.
O tym czy działalność wykonywana jest w celu zarobkowym, czy też nie, decyduje cel jej wykonywania. Cel zarobkowy artysty związany z działalnością wystąpi jeżeli będzie wiązał się z uzyskaniem dochodu. Zorganizowanie oznacza wybór formy prawnej. Artysta może prowadzić indywidualną działalność gospodarczą, ale może również prowadzić działalność w formie spółki osobowej, spółki kapitałowej, spółdzielni, czy przedsiębiorstwa państwowego. Ciągłość działalności polega na powtarzających się, regularnie trwających i występujących czynnościach.
PRZYKŁAD Aktor regularnie grający w teatrze (zachowana ciągłość), zarabia w ten sposób (zachowana zarobkowość) i podejmuje różne czynności zmierzające do otrzymania roli (zachowane zorganizowanie), a więc wykonuje działalność gospodarczą. Aktor powinien dokonać rejestracji jako przedsiębiorca, jednak sama rejestracja nie przesądza jeszcze o tym, że osoba jest przedsiębiorcą lub nie jest. Aktor, który tylko czasami gra w teatrze amatorskim, a więc nie robi tego regularnie, a granie traktuje jako hobby, za które otrzymuje symboliczne wynagrodzenie, powinien otrzymany przychód zaliczyć do działalności wykonywanej osobiście.
Malarz, pisarz lub inny artysta sprzedający swoją twórczość, a podatek dochodowy
Malarz, który sprzeda namalowany przez siebie obraz (bez przenoszenia autorskich praw majątkowych) powinien zaliczyć uzyskany przychód do przychodów uzyskanych z praw majątkowych (źródło przychodów określone w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), a nie do przychodów uzyskiwanych z działalności wykonywanej osobiście określonych w art. 13 pkt 2. Artysta ma prawo rozporządzać swoim utworem, dlatego też uzyskany przez niego przychód związany jest z korzystaniem z praw autorskich. Podobnie jest z muzykiem, który udzieli licencji na swój utwór (przeniesienie autorskich praw majątkowych). W obu przypadkach artyści mogą zastosować 50% koszty uzyskania przychodów.
Jeżeli osoba prowadząca działalność gospodarczą zakupi od artysty jego dzieło, to jej obowiązkiem będzie pobranie i odprowadzenie zaliczki na podatek dochodowy. Wynika z tego, że artysta nie będzie musiał rozliczyć podatku. W sytuacji kiedy kupującym będzie osoba fizyczna, to artysta osiągnie przychód z tytułu sprzedaży praw majątkowych (po odjęciu kosztów uzyskania przychodów) i będzie musiał wykazać go w rocznym zeznaniu podatkowym.
Podatek od towarów i usług (VAT) w rozliczeniu artysty
Podatek VAT płacą artyści, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Ich obowiązkiem jest ustalenie prawidłowej stawki VAT oraz czy działalność podlega zwolnieniu z VAT. Art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zawiera zapis mówiący, że z podatku VAT zwolnieni są podatnicy, których wartość ze sprzedaży nie przekroczyła łącznie kwoty 200 000 tys. zł za poprzedni rok podatkowy (bez kwoty podatku). Artysta, który podlega zwolnieniu z VAT nie jest zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji. W niektórych przypadkach musi też posiadać kasę fiskalną. Taki obowiązek mają podatnicy, którzy realizują sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych po przekroczeniu kwoty 20 000 tys. zł. W przypadku kiedy artysta nie może skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT musi dobrać odpowiednią stawkę podatku do wykonywanej działalności.
Podstawowa stawka wynosi 23%, ale możliwe jest zastosowanie stawki preferencyjnej w wysokości 8% przy dostawie dzieł sztuki dokonywanej przez twórcę (tylko wybrane rodzaje). Są to:
obrazy, kolaże i podobne płyty dekoracyjne, rysunki i pastele, wykonane w całości przez artystę, bez planów i rysunków wykonanych dla celów architektonicznych, inżynieryjnych, przemysłowych, komercyjnych, topograficznych lub podobnych, ręcznie zdobionych produktów rzemiosła artystycznego, tkanin malowanych dla scenografii teatralnej, do wystroju pracowni artystycznych lub im podobnych zastosowań (CN 9701), (PKWiU ex 90.03.13.0)
oryginalne sztychy, druki i litografie sporządzone w ograniczonej liczbie egzemplarzy, czarno-białe lub kolorowe, złożone z jednego lub kilku arkuszy, w całości wykonane przez artystę, niezależnie od zastosowanego przez niego procesu lub materiału, z wyłączeniem wszelkich procesów mechanicznych lub fotomechanicznych (CN 9702 00 00), (PKWiU ex 90.03.13.0)
oryginalne rzeźby oraz posągi z dowolnego materiału, pod warunkiem że zostały wykonane w całości przez artystę, odlewy rzeźby, których liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy, a wykonanie ich było nadzorowane przez artystę lub jego spadkobierców (CN 9703 00 00), (PKWiU ex 90.03.13.0)
gobeliny (CN 5805 00 00), (PKWiU ex 13.92.16.0)
tkaniny ścienne wykonane ręcznie na podstawie oryginalnych wzorów dostarczonych przez artystę, pod warunkiem że ich liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy (CN 6304), (PKWiU ex 13.92.16.0)
fotografie wykonane przez artystę, opublikowane przez niego lub pod jego nadzorem, podpisane i ponumerowane, ograniczone do 30 egzemplarzy we wszystkich rozmiarach oraz oprawach. gdzie CN i PKWiU oznaczają kody statystyczne na podstawie, których można dopasować swój towar lub towar opisywany przez ustawę.
Podatek od czynności cywilno-prawnych (PCC)
PCC dotyczy między innymi umów sprzedaży rzeczy i praw majątkowych. Obowiązek jego zapłaty mają osoby kupujące (nie mają go artyści). Twórca powinien jedynie poinformować kupującego, że ten ma obowiązek zapłaty podatku PCC, ponieważ nie wszystkie osoby mają tego świadomość. Podatek PCC liczy się od kwoty (podstawa opodatkowania) wartości rynkowej rzeczy lub prawa majątkowego. Dla rzeczy ruchomych obowiązuje stawka 2%, a dla praw majątkowych 1%. Podatku nie płaci się przy sprzedaży rzeczy ruchomych jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza kwoty 1 000 zł. Z obowiązku zwolnione są osoby, które kupiły przedmiot od artysty będącego podatnikiem VAT.
Podsumowanie
Jeżeli artysta wykonuje pracę artystyczną systematycznie, sprzedaje swoje arcydzieła w sposób zorganizowany, np.: za pomocą strony internetowej lub portali internetowych i zarabia na sprzedaży, to powinien zakwalifikować przychód do działalności gospodarczej i rozliczać podatek zgodnie z zasadami obowiązującymi przy działalności. W tym przypadku nie obowiązują 50% koszty. Artysta co miesiąc powinien odprowadzać zaliczki na podatek (PIT).
Mieszkam w Anglii na stałe i tutaj pracuję i odprowadzam podatki. Jednocześnie jestem pisarzem i wkrótce ukaże się moja powieść w Polsce (piszę w języku polskim). Jak będzie wyglądał podatek w moim przypadku?
