Kiedy płaci się składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?
Pracodawcy zobowiązani są do opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) za pracownika. Czym jest ten fundusz i jakie są jego cele?
Czym jest Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) jest kolejnym funduszem celowym, który został stworzony po to, aby chronić interesy pracowników w przypadku niewypłacalności pracodawcy. Fundusz został powołany do życia ustawą z dnia 29 grudnia 1993 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. W przepisie znajdują się między innymi kwestie związane z wpłatami środków na FGŚP.
Do głównych zadań funduszu należy:
dokonywanie wypłat świadczeń należnych pracownikom od niewypłacalnego pracodawcy oraz na podstawie przepisów z innych ustaw szczególnych w przypadku ich finansowania ze środków pochodzących z FGŚP
dochodzenie zwrotu wypłaconych świadczeń od podmiotów i osób do tego zobowiązanych na podstawie art. 23 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy z dnia 13 lipca 2006 roku.
Od 1 października 2023 roku FGŚP zajmuje się również zadaniami z zakresu dochodzenia zwrotu należności FGŚP COVID, które były wypłacane na podstawie art. 15g, 15gga i 15gga1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) z dnia 2 marca 2020 roku.
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – kto opłaca składki?
Składki na FGŚP mają obowiązek opłacać przedsiębiorcy w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub działalnością przedstawicielstwa zatrudniający co najmniej jedną osobę. Należą do nich:
przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą jedynie na terytorium Polski
przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terytorium państw członkowskich UE, Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w odniesieniu do działalności prowadzonej na obszarze Polski
oddziały banków zagranicznych,
oddziały instytucji kredytowych
oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń
oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych.
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – za kogo pracodawca opłaca składki?
Pracodawca jako płatnik składek zobowiązany jest do opłacania składek na FGŚP za pracownika objętego obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym.
Za pracownika uważa się osobę, która:
została zatrudniona na podstawie umowy o pracę
została zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą
została zatrudniona na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowa zlecenia lub inna równorzędna, jak np. umowa agencyjna)
wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną.
Za osobę zatrudnioną nie uważa się osoby pracującej jako pomoc domowa.
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – za kogo pracodawca nie musi opłacać składki?
Płatnik składek nie ma obowiązku opłacania składek na FGŚP za:
pracowników powracających do pracy z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego – składki nie są opłacane przez 36 miesięcy licząc od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu
pracowników, którzy skończyli 50 lat i przez 30 dni przed zatrudnieniem byli zarejestrowani jako bezrobotni w Powiatowym Urzędzie Pracy (PUP) – składki nie są opłacane przez 12 miesięcy licząc od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę
pracowników skierowanych do pracy przez Powiatowy Urząd Pracy, którzy nie skończyli 30 lat – składki nie są opłacane przez 12 miesięcy licząc od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę
kobiety, które skończyły 55 lat i mężczyźni, którzy skończyli 60 lat.
Składek na FGŚP nie opłaca się także po upłynięciu daty własnej niewypłacalności w rozumieniu ustawy o FGŚP.
Składka na FGŚP – od jakiej kwoty nalicza się składkę?
Składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nalicza się od podstawy wymiaru składek takiej samej, od której obliczane są składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Obecnie wysokość składki na FGŚP wylicza się na podstawie stawki 0,10% liczonej od podstawy wymiaru składek. W całości opłaca ją pracodawca jako płatnik składek.
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – na co mogą zostać przeznaczone środki?
Ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy wskazuje, że głównym celem, dla którego został stworzony fundusz świadczeń pracowniczych jest zabezpieczenie roszczeń pracowników w przypadku niewypłacalności pracodawcy, do której może dojść między innymi z powodu upadłości lub restrukturyzacji.
Ze środków zgromadzonych w FGŚP można pokryć przede wszystkim wypłaty wynagrodzeń pracowników z następujących tytułów:
za pracę
za czas niezawinionego przez pracownika przestoju
za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy
za czas choroby
za wypadek w drodze do pracy lub z pracy
za chorobę przypadającą podczas ciąży
za urlop wypoczynkowy
ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy
odprawy pieniężne z tytułu rozwiązania umowy o pracę
odszkodowania wynikające z Kodeksu pracy.
Rozliczenia składek na FGŚP - przykłady
PRZYKŁAD 1 Pracownik 1 stycznia 2024 roku został zatrudniony na ½ etatu. Jego miesięczne wynagrodzenie wynosi 3 500 zł. Jest to jedyne źródło przychodów tego pracownika. W tym przypadku kwota wynagrodzenia jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2024 roku. Pracodawca ma obowiązek naliczyć i zapłacić składkę na FGŚP w wysokości 0,1%, czyli 3,50 zł.
PRZYKŁAD 2 Pracownik został zatrudniony 1 stycznia 2024 roku na ½ etatu z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 3 000 zł. Dodatkowo wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia. W lutym jego wynagrodzenie z tej umowy wyniosło 2 500 zł. Od umowy zlecenia odprowadzane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Pracownik w miesiącu lutym z obu umów uzyskał łączny przychód w wysokości 5 500 zł. Oznacza to, że suma przychodów w tym miesiącu przekroczyła kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Płatnicy składek z obu umów mają obowiązek obliczyć i zapłacić składkę na FGŚP.
PRZYKŁAD 3 Pani Katarzyna od 1 stycznia 2024 roku została zatrudniona na podstawie umowy o pracę na ¾ etatu. Jej wynagrodzenie wynosi 4 600 zł. Dodatkowo od marca 2024 roku rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej, z której opłaca ZUS preferencyjny. Podstawa wymiaru składek emerytalnych i rentowych z działalności wynosi 1 272, 60 zł. Wynika z wyliczenia: 4 242 zł x 30%. Łączna suma podstaw do naliczania składek społecznych wynosi 5 872,60 zł co oznacza, że przekracza ona kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pani Katarzyna nie musi odprowadzać składki na FGŚP z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ opłaca ZUS preferencyjny. Natomiast od umowy o pracę składka na FGŚP powinna zostać naliczona i opłacona.
