Jak rozliczyć podatek od dochodów w kryptowalutach?
Zainteresowanie kryptowalutami rośnie z roku na rok. Ostatnio stanowią one popularną formę inwestowania. Co warto wiedzieć o kryptowalutach? Jak należy prawidłowo obliczyć dochód do opodatkowania uzyskany ze zbycia walut wirtualnych?
Kryptowaluty (waluty kryptograficzne) są walutami cyfrowymi posiadającymi zabezpieczenie w postaci kryptografii polegające na bezpiecznych sposobach przechowywania i przekazywania informacji za pomocą szyfrowania. Przechowywane informacje dotyczą stanu posiadania wyrażonego w jednostkach umownych. Stan posiadania wiąże się z poszczególnymi węzłami systemu, czyli „portfelami”. Kontrolę nad takim portfelem ma wyłącznie jego posiadacz. Kryptowaluta jest walutą wirtualną i może być wygodnym środkiem płatniczym wykorzystywanym przy sprzedaży, zakupie lub obrocie towarami i usługami. W państwach Unii Europejskiej zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE kryptowaluty uważane są za prawny środek płatniczy, który może podlegać pod opodatkowanie podatkiem od towarów i usług lub może zostać zwolniony z podatku VAT. Najbardziej popularną kryptowalutą jest bitcoin. Oprócz niego znanych jest całe mnóstwo kryptowalut określanych jako „altcoiny” lub „coiny”.
Sposób opodatkowania kryptowalut
Przychody uzyskane z kryptowalut są przychodami z kapitałów pieniężnych, które opodatkowane są podatkiem liniowym w stawce podatku 19%. W ich przypadku pod opodatkowanie podlega dochód, czyli wypracowany zysk otrzymany po odjęciu od przychodów kosztów uzyskania przychodów. Przychodem zaś jest kwota otrzymana ze sprzedaży lub wymiany kryptowalut. Natomiast za koszt uzyskania przychodów uznawana jest kwota zapłaty za kryptowaluty. Dochody uzyskane ze sprzedaży kryptowalut rozlicza się na formularzu zeznania rocznego PIT-38 składanego w terminie do 30 kwietnia roku następnego. Termin złożenia zeznania za 2023 rok upływa z dniem 30 kwietnia 2024 roku. Podatnik zobowiązany jest złożyć PIT-38 nawet, jeżeli nie uzyskał przychodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych, ale dokonał ich zakupu w danym roku podatkowym.
Kryptowaluty – kiedy powstaje przychód do rozliczenia?
Przychód z kryptowalut powstaje w momencie sprzedaży jednostek na giełdzie, w kantorze lub na wolnym rynku, czyli w chwili, w której dojdzie do ich wymiany na tradycyjne waluty będące prawnym środkiem płatniczym, jak przykładowo: złotówki, dolary czy euro.
Przychód z kryptowalut może powstać również wtedy, kiedy:
towar lub usługa zostaną opłacone kryptowalutą
prawo majątkowe zostanie opłacone kryptowalutą
lub wtedy, kiedy inne zobowiązania zostaną opłacone walutą wirtualną. Tak osiągnięty przychód ma wartość zakupionego towaru lub opłaconego w ten sposób rachunku. Jeżeli jedna kryptowaluta zostanie wymieniona na inną, to taka czynność będzie neutralna podatkowo, a przychodu nie trzeba będzie rozliczać i wykazywać transakcji w zeznaniu rocznym PIT-38.
Przychodów ze sprzedaży walut wirtualnych nie można łączyć z innymi przychodami pochodzącymi ze sprzedaży kapitałów pieniężnych.
Przychód z kryptowalut, a koszty uzyskania przychodu
Dochód pochodzący ze sprzedaży i obrotu kryptowalutami podlega pod opodatkowanie podatkiem dochodowym. Wylicza się go na podstawie wysokości poniesionych kosztów kwalifikowanych, czyli takich, które podlegają pod refundację z funduszy unijnych. Do kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych zalicza się wszystkie udokumentowane wydatki bezpośrednio związane z zakupem kryptowalut, a także inne udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów pośredniczących w sprzedaży walut, do których zalicza się:
cena zakupu - kwota faktycznie zapłacona za waluty wirtualne, które następnie zostały sprzedane lub wymienione na inne towary bądź usługi
opłaty transakcyjne - opłaty związane z zakupem kryptowalut, jak prowizje giełd kryptowalutowych, czy prowizje giełd od sprzedaży waluty wirtualnej.
Do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się kosztów związanych z finansowaniem zakupu kryptowalut w postaci kredytu czy pożyczki. W PIT-38 nie uwzględnia się również:
kosztów prowadzenia konta na giełdzie
opłat za portfel wirtualny
kosztów transferu pieniędzy na giełdę jak i z giełdy
zakupu sprzętu przeznaczonego do tzw. kopania waluty wirtualnej
zakupu energii elektrycznej jaka potrzebna jest do wykorzystywania sprzętu potrzebnego do kopania walut.
Wszystkie wydatki poniesione w danym roku podatkowym powinny zostać wykazane w zeznaniu rocznym niezależnie od tego czy podatnik w tym samym roku uzyskał przychód, czy też go nie uzyskał. W przypadku, kiedy w danym roku wydatki poniesione na nabycie walut wirtualnych były wyższe niż osiągnięty przychód z ich zbycia lub w ogóle taki przychód nie miał miejsca, to nadwyżka powstała w kosztach powiększy wydatki z odpłatnego zbycia walut wirtualnych w kolejnych latach podatkowych.
Kryptowaluty – sposób opodatkowania zakupu
Zgodnie z obowiązującymi przychodami każdy zakup kryptowaluty zobowiązuje nabywcę do złożenia PIT-38 niezależnie od tego czy dokonał on sprzedaży waluty czy też nie. W sytuacji, kiedy nie dojdzie do odpłatnego zbycia, to podatnik odnotuje stratę, która będzie mogła zostać przeniesiona na kolejne lata podatkowe i będzie mogła być odliczona od przyszłych zysków kapitałowych uzyskanych ze sprzedaży kryptowalut. Podatnik od dochodu uzyskanego ze zbycia walut wirtualnych zobowiązany jest zapłacić podatek dochodowy w wysokości 19%.
Jak ustalić podatek do zapłaty?
W większości przypadków transakcje związane z kryptowalutami przeprowadzane są w walutach obcych co oznacza, że podatnik wprowadzając wartości do formularza PIT-38 musi przeliczyć je na złotówki zgodnie ze średnim kursem NBP obowiązującym na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu.
PRZYKŁAD Podatnik kupił, a następnie sprzedał 1 jednostkę kryptowaluty Ethereum (ETH). Zakup miał miejsce 11 września 2023 roku. Zapłacił za nią 1 551,89 dolarów amerykańskich. Na giełdzie musiał zapłacić prowizję w wysokości 3 USD. Do zeznania rocznego PIT-38 muszą zostać wprowadzone wartości w polskiej walucie, dlatego w celu ustalenia wartości w złotówkach należy skorzystać z przeliczenia wg średniego kursu NBP aktualnego na dzień 8 września 2023 roku, ponieważ był to ostatni dzień roboczy przypadający przed 11 września 2023 roku. W tym dniu kurs wyniósł 4,2958. Jeżeli waluta Ethereum zostanie sprzedana 18 września 2023 roku za 1 636,92 USD, a giełda pobierze prowizję w wysokości 5 dolarów, to aby wyliczyć wartość w złotówkach należy skorzystać ze średniego kursu NBP z dnia 15 września 2023 roku w wysokości 4,3418.
Podział transakcji na przychód i koszty Zakup jednostki ETH
przychód – 0
koszty – 1 551,89 USD
Prowizja od zakupu jednostki ETH
przychód – 0
koszty – 3 USD
Sprzedaż jednostki ETH
przychód – 1 636,92 USD
koszty – 0
Prowizja od sprzedaży jednostki ETH
przychód – 0
koszty – 5 USD
RAZEM:
przychód – 1 636,92 USD
koszty – 1 559,89 USD
Z powyższego zestawienia wynika, że koszty są niższe od przychodu. Różnica pomiędzy tymi dwoma wartościami stanowi dochód z obrotu kryptowalutami i w podanym przykładzie wynosi 77,03 USD. Jednak, aby można było wartość tę umieścić w formularzu PIT-38 należy przeliczyć ją na złotówki zgodnie z zasadami wskazanymi powyżej. Po przeliczeniu koszty i przychody wg kursu obowiązującego w danym dniu kształtują się następująco:
przychody – 7 107,18 PLN
koszty – 6 701,21 PLN.
Dochód do opodatkowania wynosi - 405,97 PLN.
PIT-38 – złożenie zeznania
Zeznanie roczne PIT-38 można złożyć zarówno w formie papierowej jak i elektronicznej. W przypadku wyboru formy papierowej można tego dokonać bezpośrednio w placówce urzędu skarbowego lub wysłać pocztą za pośrednictwem Poczty Polskiej jeszcze przed upływem terminu na jego złożenie. Przy wysyłce dobrze jest skorzystać ze zwrotnego potwierdzenia odbioru. Zeznanie elektroniczne składa się za pośrednictwem:
e-Deklaracji
usługi Twój e-PIT znajdującej się w e-Urząd Skarbowy
w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po danym roku podatkowym. Zeznanie złożone przed terminem traktowane jest tak jakby było przesłane do urzędu 15 lutego. Każde złożone zeznanie podatkowe musi zostać podpisane za pomocą:
własnoręcznego podpisu podatnika – zeznanie złożone w formie papierowej
Profilu Zaufanego, e-dowodu, bankowości elektronicznej – zeznanie złożone w formie elektronicznej.
Zeznanie w systemie e-Deklaracje składa się na formularzu interaktywnym, który można podpisać za pomocą:
kwalifikowanego podpisu elektronicznego
„danych autoryzujących”.
Przepisy pozwalają, aby PIT-38 mógł złożyć za podatnika również jego pełnomocnik działający na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa. Poświadczeniem złożenia zeznania w formie elektronicznej jest uzyskanie Urzędowego Poświadczenia Odbioru (UPO).
PIT-38 – wypełnianie krok po kroku
Po ustaleniu przychodu i dochodu z obrotu kryptowalutami oraz przeliczeniu tych wartości na złotówki można zacząć uzupełniać druk zeznania podatkowego PIT-38. Aby ułatwić sobie pracę podatnik może skorzystać z dostępnych programów do rozliczeń lub wypełnić go samodzielnie.
1. NAGŁÓWEK
Poz. 1 – nr PESEL
Poz. 4 – należy wpisać właściwy rok
2. SEKCJA A
Poz. 5 – dane Urzędu Skarbowego właściwego dla podatnika zgodnie z jego adresem zamieszkania
Poz. 6 – należy zaznaczyć „1. złożenie zeznana”
3. SEKCJA B
poz. 8-19 – miejsce na podanie własnych danych osobowych w odpowiednich oknach
4. SEKCJA C
pozostaje niewypełniona
5.SEKCJA D
Poz. 30 (stawka podatku) – należy wpisać „19”
6.SEKCJA E
Poz. 34 – wartość przychodu uzyskanego z obrotu kryptowalutami
Poz. 35 – wartość kosztów uzyskania przychodów
Poz. 36 – strata poniesiona w latach ubiegłych, jeżeli taka wystąpiła
Poz. 37 – dochód uzyskany z obrotu kryptowalutami
Poz. 38 – wypełnia się w przypadku poniesienia straty w danym roku
7. SEKCJA F
Poz. 39 – wpisuje się wyliczony dochód zaokrąglony do pełnych złotych zgodnie z zasadami matematyki
Poz. 40 – stawka podatku 19%
Poz. 41 – należy wpisać podatek obliczony na podstawie wyliczonego dochodu
Poz. 43 – należy wpisać kwotę podatku z poz. 41 zaokrągloną do pełnych złotych
8.SEKCJA G
Poz. 48 – należy ponownie wpisać wartość podatku
9. SEKCJA J oraz SEKCJA K – można wskazać organizację na rzecz, której podatnik chce przekazać 1,5% swojego podatku
10.SEKCJA M – służy do złożenia podpisu, jeżeli podatnik składa zeznanie w wersji papierowej.
Obrót kryptowalutami, a podatek VAT
Zgodnie z orzeczeniem TSUE wymiana tradycyjnych walut na waluty wirtualne i odwrotnie z wirtualnych na tradycyjne zwolniona jest z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. W związku z tym od transakcji wymiany kryptowalut na waluty fiat i odwrotnie podatnik nie zapłaci podatku VAT. Taki stan potwierdza również polskie Ministerstwo Finansowych w wydawanych interpretacjach podatkowych.
Obrót kryptowalutami, a podatek PCC
Obecnie transakcje kupna, sprzedaży, a także wymiany kryptowalut zgodnie z ustawą o PCC nie są objęte podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Wymienione transakcje związane z kryptowalutami nie są zaliczane do typowych transakcji cywilnoprawnych, od których należy zapłacić podatek PCC.
