Dokument księgowy LT – co to jest i jakie pełni funkcje?
W każdym przedsiębiorstwie posiadane środki trwałe z czasem ulegają zużyciu lub uszkodzeniu, co powoduje konieczność ich wycofania z użycia. Proces ten, zwany likwidacją środków trwałych, może wynikać z wielu powodów, takich jak naturalne zużycie, decyzje ekonomiczne, awarie czy zdarzenia losowe. W celu prawidłowego przeprowadzenia likwidacji niezbędne jest stosowanie odpowiednich procedur oraz dokumentów księgowych. Jednym z kluczowych dokumentów w tym procesie jest dokument LT – Likwidacja środka trwałego.
Likwidacja środka trwałego oznacza jego usunięcie z aktywów przedsiębiorstwa; może ona wynikać z różnych przyczyn, takich jak:
fizyczne zużycie lub uszkodzenie,
nieopłacalność dalszej eksploatacji,
decyzja o sprzedaży lub przekazaniu w darowiźnie,
wymiana na nowocześniejsze rozwiązania technologiczne.
Warto zaznaczyć, że samo postawienie środka trwałego w stan likwidacji nie oznacza jeszcze jego faktycznego usunięcia. Dopóki nie nastąpi rzeczywista likwidacja, np. przez zezłomowanie, sprzedaż czy fizyczne zniszczenie, nie ma to konsekwencji podatkowych. Aby jednak prawidłowo udokumentować ten proces w księgach rachunkowych, konieczne jest sporządzenie odpowiedniego dokumentu.
Czym jest dokument LT?
Dokument LT jest dowodem księgowym, potwierdzającym wyksięgowanie danego środka trwałego z ewidencji bilansowej oraz jego przeniesienie do ewidencji pozabilansowej do momentu faktycznej likwidacji. Pełni on rolę dokumentu rozchodowego, określającego przyczynę i sposób likwidacji danego aktywa trwałego.
Wystawieniem dokumentu LT zajmuje się komisja likwidacyjna powoływana wewnątrz jednostki gospodarczej, natomiast jego zatwierdzenie leży w gestii kierownika danej jednostki. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, to sam przedsiębiorca jest odpowiedzialny za jego sporządzenie i akceptację.
Elementy dokumentu LT
Aby dokument LT był prawidłowy pod względem formalnym, powinien zawierać następujące informacje:
Nazwa i adres jednostki wystawiającej dokument,
Numer identyfikacyjny oraz datę wystawienia dokumentu,
Nazwę i numer inwentarzowy likwidowanego środka trwałego,
Orzeczenie komisji likwidacyjnej, zawierające uzasadnienie likwidacji oraz określenie sposobu jej przeprowadzenia,
Podpis kierownika jednostki oraz przedstawiciela działu księgowości,
Podpisy wszystkich członków komisji likwidacyjnej,
Uwagi dotyczące likwidowanego środka trwałego.
Likwidacja księgowa a faktyczna
Proces likwidacji środka trwałego przebiega w dwóch etapach:
likwidacja księgowa – polega na wykreśleniu danego aktywa z ewidencji bilansowej i jego uwięzieniu w ewidencji pozabilansowej do czasu rzeczywistego usunięcia. W tej fazie sporządzany jest dokument LT,
likwidacja faktyczna – oznacza fizyczne usunięcie środka trwałego, np. poprzez utylizację, sprzedaż lub złomowanie. W tym momencie sporządzany jest protokół fizycznej likwidacji, który stanowi podstawę do całkowitego wyksięgowania środka trwałego z ewidencji.
Znaczenie amortyzacji w procesie likwidacji
W kontekście likwidacji środków trwałych istotnym aspektem jest kwestia amortyzacji. Zgodnie z ustawą o rachunkowości, odpisy amortyzacyjne powinny być dokonywane do momentu wystawienia dokumentu LT. Oznacza to, że do miesiąca, w którym sporządzono LT, jednostka gospodarcza powinna księgować amortyzację danego aktywa. Po tym czasie odpisy amortyzacyjne przestają być naliczane, ponieważ środek trwały przestaje być wykazywany w aktywach jednostki.
Protokół likwidacji środka trwałego – istota i zastosowanie
Dokument LT, czyli protokół likwidacji środka trwałego, to kluczowy element księgowy, który potwierdza dokonanie fizycznej likwidacji środka trwałego. Dzięki niemu możliwe jest wykazanie wartości niezamortyzowanej jako koszt uzyskania przychodu w rozliczeniach podatkowych.
Ważne aspekty związane z protokołem likwidacji to:
forma dokumentu – powinien on zawierać szczegółowe informacje dotyczące likwidowanego środka trwałego, w tym jego nazwę, numer inwentarzowy, przyczynę likwidacji oraz datę dokonania operacji,
podpisy i akceptacja – choć przepisy nie wymagają powoływania komisji likwidacyjnej, warto, aby dokument był podpisany przez osoby odpowiedzialne za gospodarkę majątkiem przedsiębiorstwa,
dodatkowe dowody – dla celów dowodowych rekomenduje się załączenie dokumentów potwierdzających rzeczywistą likwidację, np. potwierdzenia zezłomowania, faktur sprzedaży złomu lub protokołów zniszczenia.
W przypadku zniszczenia środka trwałego przedsiębiorca nie ma obowiązku dokonywania korekty podatku VAT naliczonego przy jego nabyciu. Jeżeli jednak środek trwały był wykorzystywany do czynności opodatkowanych, możliwe jest odliczenie VAT od wydatków związanych z jego likwidacją.
Podsumowanie
Dokument księgowy LT, czyli protokół likwidacji środka trwałego, pełni kluczową rolę w zarządzaniu majątkiem firmy oraz prawidłowym rozliczaniu operacji księgowych. Jego sporządzenie nie tylko umożliwia formalne usunięcie środka trwałego z ewidencji, ale także pozwala na uniknięcie ewentualnych nieścisłości podatkowych. Prawidłowo sporządzony dokument likwidacyjny, uzupełniony odpowiednimi dowodami, to istotny element transparentnej polityki rachunkowej przedsiębiorstwa.
