Czy obowiązujące przepisy pozwalają osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej wystawiać rachunki za usługi wykonywane na podstawie umowy zlecenia?
Wszelkie kwestie związane z wystawieniem rachunków zostały zawarte w Ordynacji podatkowej. W art.. 87 par. 1 Ordynacji podatkowej napisane jest, że rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi wystawia się w sytuacji kiedy z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, a podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mają obowiązek na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek będący potwierdzeniem dokonanej sprzedaży lub wykonania usługi.
Rachunek wystawia się jeżeli mają miejsce 3 sytuacje:
osoba nie jest zobowiązana do wystawienia faktury VAT
podatnik prowadzi działalność gospodarczą
żądanie wystawienia rachunku zgłosił kupujący lub usługobiorca.
Art. 3 pkt 9 Ordynacji podatkowej zawiera definicję działalności gospodarczej, zgodnie z którą działalnością gospodarczą jest każda działalność zarobkowa w rozumieniu przepisów Ustawy Prawo przedsiębiorców z dnia 6 marca 2018 roku. Uważa się za nią też wykonywanie wolnego zawodu i każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny bądź cudzy rachunek, nawet wtedy kiedy na podstawie innych ustaw taka działalność nie zostaje zaliczona do działalności gospodarczej, a osoby ją wykonujące nie są zaliczane do przedsiębiorców.
Tak przedstawiona definicja obejmuje swoim zasięgiem dość szeroką grupę podmiotów obejmującą swoim zasięgiem każdą osobę prowadzącą działalność zarobkową we własnym imieniu, a także osoby wykonujące określone czynności na podstawie odpłatnej umowy zlecenia. Aby taka osoba mogła wystawić rachunek trzeba najpierw zbadać, czy nie ma ona obowiązku wystawienia faktury VAT. W art.106b ustawy o VAT napisane jest, że faktury VAT mają obowiązek wystawiać podatnicy. Za podatników uważane są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 3pkt 3 ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uważa się czynności za wykonywanie, których podatnik otrzymuje przychody wymienione w art. 13 pkt 2 do 9 ustawy o PIT jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności, osoby związane są ze zlecającym wykonanie zlecenia więzami tworzącymi stosunek prawny i jednocześnie czynności te zostały określone w stosunku do warunków wykonywania wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zlecającego za ich wykonanie względem osób trzecich.
Na podstawie innego przepisu (art. 13 pkt 8 ustawy o PIT) osoba fizyczna wykonująca czynności na podstawie umowy zlecenia nie jest podatnikiem podatku VAT, co oznacza, że nie ma obowiązku wystawiania z tego tytułu faktur VAT. Zleceniobiorca może więc wystawić rachunek zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.
Rachunek – jakie elementy powinien zawierać?
W Rozporządzeniu Ministra Finansów znajdują się wskazówki dotyczące elementów i informacji jakie powinien zawierać rachunek. W par. 14 ust. 1 rozporządzenia napisane jest, że rachunek będący potwierdzeniem dokonania sprzedaży lub wykonania usługi musi zawierać co najmniej:
imiona i nazwiska bądź nazwy lub firmę razem z adresami sprzedawcy i kupującego lub wykonawcy i odbiorcy usługi
datę wystawienia
kolejny numer rachunku
określenie rodzaju i ilości towarów lub wykonywanych usług
ceny jednostkowe towarów
ogólną sumę należności wyrażoną liczbowo i słownie.
Obecnie rachunek nie musi posiadać oznaczenia „Oryginał” i „Kopia”, ani czytelnego podpisu wystawcy faktury, ani odcisku pieczęci wystawcy rachunku nawet jeżeli się taką posługuje.
Rachunek – terminy wystawiania
Jeżeli żądanie rachunku miało miejsce jeszcze przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, to rachunek powinien być wystawiony w terminie nie późniejszym niż 7 dni od dnia wykonania usługi lub wydania towaru. W sytuacji kiedy żądanie wystawienia rachunku zostało zgłoszone już po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, to na wystawienie rachunku jest 7 dni od chwili otrzymania zgłoszenia żądania. Z kolei jeżeli żądanie wystawienia rachunku nastąpi po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, to nie ma obowiązku wystawienia rachunku.
