W Polsce tzw. mali podatnicy prowadzący małe firmy są największą grupą przedsiębiorców. Bycie małym podatnikiem niesie ze sobą szereg korzyści zarówno na gruncie podatku dochodowego, jak i podatku VAT.
Definicja małego podatnika znajduje się w art. 5a pkt 20 ustawy o PIT oraz w art. 4a pkt 10 ustawy o CIT. Za małego podatnika uważa się przedsiębiorcę, u którego wartość przychodów ze sprzedaży za poprzedni rok podatkowy razem z kwotą podatku VAT należnego nie przekroczyła określonego limitu. Ustawowo mały podatnik ma prawo do różnych przywilejów zarówno w PIT, jak i w VAT. Na gruncie podatku dochodowego małym podatnikiem jest przedsiębiorca, u którego wartość przychodu ze sprzedaży razem z kwotą VAT nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości 2 000 000 euro wyrażonej w złotówkach. W przypadku przedsiębiorstwa w spadku również przychodów ze sprzedaży zmarłego przedsiębiorcy. Przeliczenia na złotówki dokonuje się wg średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego w zaokrągleniu do 1 000 zł.
Mały podatnik na gruncie podatku VAT – zmiany od 2020 roku
Za małego podatnika uważa się przedsiębiorcę, u którego przychody z podatku VAT za poprzedni rok podatkowy razem z VAT nie przekroczyły kwoty wyrażonej w złotówkach odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro lub równowartości 45 000 euro w przypadku przedsiębiorstw maklerskich zarządzających funduszami inwestycyjnymi.
Posiadanie statusu małego podatnika w podatku dochodowym daje przedsiębiorcy możliwość rozliczania zaliczek w trakcie roku podatkowego w okresach kwartalnych, zgodnie z art. 44 ust. 3g ustawy PIT. W takiej sytuacji przedsiębiorca ma obowiązek wpłaty zaliczek na podatek dochodowy w wymienionych terminach:
za I kwartał – w terminie do 20 kwietnia
za II kwartał – w terminie do 20 lipca
za III kwartał – w terminie do 20 października
za IV kwartał – w terminie do 20 stycznia.
O wyborze regulowania zaliczek na podatek dochodowy kwartalnie, w trakcie roku, przedsiębiorca ma obowiązek poinformowania organ podatkowy w rozliczeniu rocznym składanym za rok podatkowy, w którym zastosował kwartalny sposób rozliczania i wpłacania zaliczek.
Dodatkowo mały podatnik może skorzystać z możliwości zastosowania amortyzacji jednorazowej środków trwałych w danym roku podatkowym do kwoty 50 000 euro. W 2022 roku limit wynosi 230 000 zł. Przedsiębiorca może też dokonać amortyzacji środków trwałych z grupy 3-8 bez samochodów osobowych. Limit przysługuje niezależnie od wymienionych wyżej limitów, do 10 000 zł oraz 100 000 zł i dotyczący fabrycznie nowych środków trwałych.
Mały podatnik – korzyści w VAT
Mały podatnik ma prawo wybrać i stosować:
metodę kasową rozliczania podatku VAT W tym przypadku moment powstania obowiązku podatkowego i zapłaty podatku VAT należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym przedsiębiorca otrzyma całość lub część zapłaty za towar/usługę. O wyborze metody kasowej, przedsiębiorca ma obowiązek poinformowania urząd skarbowy właściwy dla miejsca zamieszkania podatnika
kwartalną formę rozliczania podatku
Przedsiębiorca o swoim wyborze ma obowiązek poinformować naczelnika urzędu skarbowego za pomocą zgłoszenia aktualizacyjnego VAT-R. Z rozliczenia kwartalnego skorzystają jedynie przedsiębiorcy spełniający niżej wymienione warunki:
przedsiębiorca musi być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT przez okres przynajmniej 12 miesięcy
w przypadku, jeżeli przedsiębiorca dokonuje dostawy towarów i usług zawartych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, to w żadnym miesiącu dostawa nie może przekroczyć kwoty 50.000 zł (bez VAT) w danym kwartale lub poprzedzających go 4 kwartałach
przedsiębiorca w danym kwartale nie może w przypadku importu towarów stosować procedury uproszczonej, zgodnie z zasadami określonymi w art. 33a ust. 1 ustawy o VAT
przedsiębiorca w danym kwartale, w którym ma obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży z zastosowaniem kas rejestrujących powinien zapewnić klientom możliwość dokonywania zapłaty z użyciem urządzeń płatniczych w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, a w szczególności w lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego.
Obowiązkiem przedsiębiorcy rozliczającego się kwartalnie jest wygenerowanie w każdym miesiącu pliku JPK_V7 i wysłanie go do właściwego urzędu skarbowego w terminie do 25 dnia kolejnego miesiąca, za który plik był generowany. Za dwa pierwsze miesiące kwartału wysyłana jest jedynie część ewidencyjna pliku, a za miesiąc trzeci danego kwartału, część ewidencyjna i deklaracyjna pliku.
Przedsiębiorca, który rozlicza podatek VAT kwartalnie otrzymuje możliwość przesunięcia w czasie terminu zapłaty podatku VAT.
